iSLAMi GiZLi iLiMLER SiTESi
CİNLERE, ŞEYTANLARA, İFRİTLERE ve DİĞERLERİNE, BÜYÜYE VE SİHRE KARŞI İNSANLARIN KALESİ ( SİTEMİZDEKİ HERŞEY ÜCRETSİZ ve KARŞILIKSIZDIR )
|
| | | Tilavet Secdesi ve hangi Ayet´lerde yapilacagi hakkinda genis bilgi |  |
| | | Yazar | Mesaj |
|---|
Misafir
Misafir
|  Konu: Tilavet Secdesi ve hangi Ayet´lerde yapilacagi hakkinda genis bilgi  Paz Şub. 21, 2010 8:21 am | |
| SECDE-İ TİLÂVET
Kur'an'daki bir secde âyetini okuyan veya dinleyen müslümanın yapması vacib olan secde.
Tilavet, arapça bir mastar olup; okuma, özellikle Kur'an-ı Kerîm'i okuma anlamına gelir.
Kur'an'daki bir secde âyetini okuyan veya dinleyen âkıl, bâliğ bir müslümanın bir defa secde yapması vacibtir. Secde âyetinin tercemesini okuyan veya dinleyen kimse de secde yapmalıdır.
Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyurulur: "Onlara ne oluyor ki iman etmiyorlar ve kendilerine
Kur'an okunduğu zaman secde etmiyorlar" (el-İnşikâk, 84/21). Bir kimse
ancak vacib olan işi yapmamaktan ötürü kötülenir. Diğer yandan bu secde
namazda yapılan secde olup, namaz secdesi gibi vacib hükmüne tabi olur.
Allah elçisi şöyle buyurmuştur: "Kur'an'ı okuyan ve dinleyene secde etmek
vacibtir" (Buhârî, Sücûd, 10; Zeylaî bu hadis için garîb demiştir. bk.
Nasbu'r-Râye, II, 178). Hadisin anlamı mutlak olup, dinlemek isteyeni de
istemeyeni de kapsar.
Hanefiler dışındaki üç mezhebe göre tilâvet secdesi sünnettir. Zeyd b. Sabit (r.a) şöyle demiştir: "Hz. Peygamber'e Necm Süresi'ni okudum ve bizden hiçbir kimse secde yapmadı" (Buhârî, Sücûd 6; Müslim, Mesâcid,106; Tirmizî, Cum'a, 52; Nesâî,
İftitah, 50; eş-Şevkânî, Neylül-Evtâr, III, 101). Diğer yandan Hz. Ömer'in, en-Nahl süresindeki secde âyetini okuduktan sonra cemaatı secde yapıp yapmamakta serbest bırakmıştır. O, şöyle demiştir: Allah bize
secde yapmayı farz kılmamıştır. Ancak kendiliğimizden dilersek yaparız" (eş-Şevkânî, a.g.e., III, 102).
Tilâvet secdesi şu sebeplerle vacib olur:
1. Secde âyetini okumak. Okuyanın kulakları duymasa bile secde gerekli olur.
2. Okunan secde âyetini işitmek veya dinlemek. İşitmek kasıtsız, dinlemek ise kasıtlı olur.
3. Bir imama uymuş olmak, İmama uyan kimse imamın okuduğu secde âyetini duymasa
bile tilâvet secdesi yapar. Çünkü öğle namazı gibi gizli okunan bir
namazda imam okuduğu secde âyetinden dolayı secde yapsa cemaat de
kendisine uyar.
Bu secdenin yapılışı şöyledir:
Tilâvet secdesi niyetiyle eller kaldırılmaksızın "Allahu ekber" denilerek secdeye
varılır, secdede üç kere "Sübhane Rabbîyel-a'lâ (Erı yüce olan Rabbimi
bütün noksan sıfatlardan tenzih ederim)" denilir. Bundan sonra "Allahu ekber" denilerek secdeden kalkılır. Tilâvet secdesinin rüknü, Allah Teâlâ'yı ta'zîm için yüzü yere koymaktır. Ancak namaz hâlinde rükû ve
hastalar için imâ da bu secde yerine geçer.
Bu secde için abdestli, temiz, avret yerleri örtülü ve kıbleye yönelmiş olmak şarttır.
Tilâvet secdesine ayaktan inilmesi ve bu secdeden kalkarken ayağa kalkılması ve
bu şekilde ayağa kalkarken "Gufrâneke Rabbenâ ve İleykel masîr (Ey
Rabbimiz! Senin bağışlamanı bekliyoruz. Son dönüş sanadır" denilmesi müstehaptır. Tilâvet secdesine varılırken ve kalkarken alınan tekbirler de müstehaptır. Asıl secde ise vacibtir.
Hanefilere göre namaz dışında okunan secde âyetinden dolayı yapılacak secdenin zamanı belirsiz
olup geniş zaman içinde yapılabilir. Ancak özürsüz olarak geciktirmek mekruhtur. Ebû Yusuf'a göre bu secde namaz dışında da fevren vacibtir. Kur'an okuyanın insan olması, uyanık bulunması ve akıllı olması gerekir.
Bu yüzden okuyanın cünüp, hayızlı ve nifas halinde olması, kâfir veya mümeyyiz çocuk bulunması yahut sarhoş olması bu hükmü değiştirmez: Çünkü bunların bu okuyuşları sahih bir okuyuştur. Müslüman olan bir cünüp
veya sarhoş da okuyacağı veya işiteceği bir secde âyetinden dolayı secde ile yükümlü olur. Temizlik ve ayık halinde bu secdeyi yapmaları gerekir.
Ancak bir kimse secde âyetini papağan gibi öğretilmiş
bir kuştan veya ses kayıt cihazının bantından yahut ses yankısı olarak
dinlerse secde etmesi gerekmez. Yine secde âyeti uyuyan, baygın olan
veya akıl hastası bulunan yahut mümeyyiz olmayan çocuktan işitilse, en
sağlam görüşe göre tilâvet secdesi gerekmez. Bu sayılanlarda temyiz gücü
bulunmadığı için bu okuyuş sıhhatli bir okuyuş sayılmaz. Ancak sağlam
görülen bir görüşe göre, kendisine secde âyetinin okunduğu haber verilen
uyuyan kimseye de tilâvet secdesi vacib olur.
Fakat ay halinde ve lohusa bulunan bir kadına ne okuyacağı ve ne de işiteceği bir secde
âyetinden dolayı tilâvet secdesi vacib olmaz. Çünkü bunlar bu halde
namaz ile yükümlü değildirler.
Secde âyetini hoparlörden dinlemek, okuyucudan dinlemek gibidir. Radyo ve televizyondan dinlenen
secde âyeti de hoparlörden dinlemeye benzer. Çünkü sesin tel aracılığı ile ulaşması ile ses dalgaları aracılığı ile telsiz olarak anında ulaşması arasında bir fark bulunmamaktadır. Sadece okuyanla dinleyen
arasında bir mekân farkı söz konusudur. Ulaşan ses aks-ı sada niteliğinde değildir. Bant yayınında da ihtiyaten secde edilmelidir. Çünkü çoğu kere bant veya canlı yayını ayırmakta güçlük vardır.
Namaz sırasında okunacak secde âyeti için tilâvet secdesi derhal vacib olur. Çünkü bu namazdan bir parça olmuştur, namaz dışında kaza olunamaz.
Secde âyeti namazda kıyam halinde okunsa, eğer bundan sonra üç âyetten fazla
okunmayacaksa namaz için yapılacak rukû veya secdelerle, bu tilâvet
secdesi de yerine getirilmiş olur. Tilâvet secdesine niyet edilip edilmemesi, sonucu değiştirmez. Ancak üç âyetten fazla okunacak ise bu secde âyetinden dolayı hemen bağımsız olarak rukû veya secde edilmesi
gerekir. Secde edilmesi daha faziletlidir. Bu durumda namazın rukû ve secdeleriyle bu tilâvet secdesi düşmez.
Secde âyetini namazın içinde okuyan kimse, dilerse okuyacağı âyetlerin miktarına bakmaksızın
derhal "Allahu ekber" diyerek tilâvet secdesine varır. Tilâvet secdesi
niyetiyle yalnız rükûya varması da yeterlidir. Bundan sonra yeniden ayağa kalkar, bir kaç âyet daha okur, ondan sonra namazın rükuuna ve secdelerine gider. Namazına devam eder. Eğer bir süreyi bitirmiş ise, başka bir süreden bir kaç âyet okur. Çünkü tilâvet secdesinden kalkar kalkmaz bu şekilde bir kaç âyet okumadan rukû ve secdeye varmak
mekruhtur.
Namazın dışında ise yalnız rukû etmek suretiyle tilâvet secdesi eda edilmiş olmaz. Çünkü Allah'a ta'zîm namaz dışında
rukû ile yapılmış olamaz.
Cemaatle namazda imam da rukû ile tilâvet secdesine niyet etmemelidir. Çünkü cemaat, farkında olmayarak,
bu niyeti terkeder ve tilâvet secdesi onlardan düşmez. Bu durumda, imamın selâmından sonra cemaatin tilâvet secdesi yapıp, bundan sonra tekrar teşehhütte bulunmaları gerekir ki, bunu herkes yapamaz.
Secde âyeti bir namazda birden fazla yerde okunsa sağlam görüşe göre bir tilâvet secdesi yeterlidir. Çünkü meclis birdir. Ayrı ayrı rekâtlarda secde âyetinin tekrarlanması da hükmü değiştirmez. Bu görüş Ebû Yusuf'a
göredir. İmam Muhammed'e göre, değişik rekâtlarda okunursa meclis değişmiş sayılacağı için secde âyeti sayısınca tilâvet secdesi gerekir.
İmam secde âyetini okuyup, secdeye varınca, cemaat imamın rukû ve secdeye
vardığını sanarak rukû ve secdeye varsalar, bununla namazları bozulmaz, fakat bir secde daha yaparlarsa fasit olur.
İmamın cuma ve bayram namazları ile gizli okunan namazlarda secde âyetini okuması mekruhtur.
Çünkü cemaatin yanılmasına yol açabilir. Ancak secde âyeti kıraatın sonuna rastlarsa bu sakınca kalkar. Bu durumda da imamın bu namazın ruküu ile tilâvet secdesine niyet etmemesi gerekir.
Bir kimse namaz kılarken rukû, secde veya oturuş halinde secde âyetini okusa yahut
imama uymuş olduğu halde onun arkasında secde âyetini tilâvet etse ne kendisine ve ne de imama uyan diğer cemaata tilâvet secdesi vacib olmaz. Çünkü namaz kılanlar bu yerlerde kıraattan men edilmişlerdir, bunların
kıraati hükümsüzdür. Fakat bu okuyuşu dışarıdan duyanlara tilâvet secdesi lâzım gelir.
Secde âyetini, hazır olanlar secde için hazırlıklı iseler açıktan, hazır değil iseler gizlice okumak
müstehaptır. Bunda cemaata karşı bir şefkat vârdır.
Bir süre okunup, içinden secde âyetinin atlanması mekruhtur. Yalnız secde
âyetinin okunup, diğer âyetlerin okunmamasında ise bir kerahet yoktur.
Ancak secde âyetiyle birlikte bir veya bir kaç âyetin de okunması müstehaptır. Secde âyeti okununca, hemen secde yapılması mümkün olmadığı takdirde okuyan ve dinleyenin "Semi'nâ ve eta'nâ, gufrâneke Rabbenâ ve
ileykel-masîr" demeleri müstehaptır.
Secde âyetinin tekrarlanması:
Bir mecliste secde âyetinin birden fazla tekrarlanması hâlinde bir tilâvet secdesi yeterlidir. Secdeyi ilk
okuyuştan sonra yapmak daha iyidir. Başka bir görüşe göre, bu secdeyi tehir etmek daha uygundur.
Yine bir kimse çeşitli yer ve meclislerde bir secde âyetini tekrarlarsa, secdenin de tekrarlanması
gerekir.
Bir kaç secdenin bulunduğu çeşitli âyetleri okuyan kimsenin, meclis bir olsun farklı bulunsun, her bir âyet için ayrı bir
tilâvet secdesi yapması vacib olur.
Açık arazide ve yoldaki meclis birliği üç adım yürümekle, yani o yerden başka yere geçmekle;
ağaç üzerinde bulunan için ağacın bir dalından başka bir dalına geçmekle; veya bir nehirde yüzmekle değişmiş olur. Küçük bir evde bir köşeden diğerine geçmekle veya büyük bir camide mekân değişikliği
gerçekleşmez. Ancak okuyan sabit bir yerde bulunmakla birlikte dinleyen meclis değişirse secdenin vücûbu da tekrarlanır (İbn Âbidîn, Reddül-Muhtâr, I, 726-728).
Secde âyetlerinin bulunduğu süreler:
Kur'an-ı
Kerîm'de on dört yerde secde âyeti bulunmaktadır. Bu süre ve âyet
numaraları şunlardır:
el-A'raf, 7/206;
er-Ra'd, 13/15;
en-Nahl, 16/49;
el-İsrâ, 17/107;
Meryem,19/58;
el-Hac, 22/18;
el-Furkân, 25/60;
en-Neml,
27/25;
es-Secde, 32/15;
Sâd, 38/24;
Fussilet, 41/37;
en-Necm, 53/62;
el-İnşikâk, 84/21
Alak, 96/19.
Şâfiî ve Hanbelîlere göre de sayı on dört olup, ancak onlar Sâd süresindeki secdeyi "şükür
secdesi"sayarken; el-Hac süresinde iki tane secde âyeti kabul ederler. Mâlikîlere göre ise sayı on birdir. Onlar en-Necm, el-İnşikak ve Alak sürelerindeki secdeleri bağlayıcı saymazlar (el-Meydânî, el-Lübâb, I,
103; eş-Şürünbülâlî, Merakîl-Felâh, 84 vd.).
Bu on dört secde âyetini bir mecliste okuyup, her biri için okudukça ayrıca bir secde
yapan veya hepsini okuduktan sonra tamamına birden on dört secdede bulunan kimsenin dünyevî ve uhrevî istek, sıkıntı ve kederleri konusunda Allah Teâlâ'nın yeterli olacağı rivayet edilmiştir.
Tilâvet secdesini bozan haller: Namazı bozan her şey tilâvet secdesini de bozar.
Daha tilâvet secdesinden kalkmadan abdestin bozulması, konuşma veya kahkaha ile gülme gibi. Ancak bu secdede, kahkaha ile gülmek abdesti bozmaz, kadınlarda bir hizada bulunmak da bu secdeyi ifsat etmez.
(el-Kâsânî, Bedâyiu's Sanayi, I, 179 vd.; İbnü'I-Hümâm, Fethu'l-Kadir,
I, 380-392; İbn Âbidîn, a.g.e. I, 715 vd.; el-Meydânî, a.g.e., I, 103
vd.; İbn Kudâme, el-Muğnî, I, 6l6 vd.; eş-Şirbinî, Muğni'l-Muhtâç,
Mısır, t.y. 1, 214; Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali,
İstanbul 1991, . 371 vd.)
Alinti - Hamdi DÖNDÜREN |
| | | | | | Tilavet Secdesi ve hangi Ayet´lerde yapilacagi hakkinda genis bilgi | |
|
Similar topics | |
|
| | Bu forumun müsaadesi var: | Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
| |
| |
| |
|
Kayıt Ol 
Giriş yap