ALLAH’A (C.C) GİDEN YOL
Ve Nefsin tanımı, Mertebeleri
Hamd, Vahid.Ehad.Hak ve Mübin olan Allah’a (c.c) mahsustur.Öyle bir Allah ki şeriki yoktur.Ondan başkasını inkar ederim.Hazreti Muhammed Mustafa (s.a.v)onun kulu ve Resulu.İnsanlar arasından seçtiği sevgili.habibi ve mahlukatın en hayırlısı evvel ve ahir gelenlerin en mukaddesi olduğuna şehadet ederim.
Allah’ın (c.c) salat ve selamı Hazreti Peygambere (s.a.v) ve gönderilmiş diğer Peygamberlere arz ve sema ehlinden olup Allah indinde Mukarreb sayılan Melekler,Salihler ve Şehitler üzerine olsun.Amin.
Allah’a Hamd ve Resulune salat ve selamdan sonra şunu bil ki:
Yaratılış gayemiz Allah’a kulluk ibadet ve onu bilmektir.Nitekim ayeti kerime de şöyle buyuruyor; ’’Ben insanları ve cinleri ancak bana ibadet etsinler beni tanısınlar diye yarattım’’(Zariyat 56)
İnsan yeryüzünde eşrefi mahlukattır ve Allah tealanın yeryüzündeki halifesi ve vekilidir.Nitekim ayeti kerimede ‘Hatırla ki Rabbin meleklere ben yeryüzünde bir halife yaratacağım dedi’’(Bakara 30) Buyuruyor.İnsan ancak gerçek anlamda halis bir şekilde günahlardan kaçarak ve ibadet ve taate sarılıp nefsin ve şeytanın vesveselerin den kaçarsa Allah’ın yeryüzündeki halifesi ve vekili olur.
Yoksa bunun tersi olarak Tin suresinde belirtildiği üzere ‘Biz insanı en güzel surette yarattık sonra o heva ve nefsine uyarak nefsini Furkan 43 ayetteki gibi İlah edinince aşağıların en aşağısına (Cehenneme) indirdik’’
Ayetleriyle muhatap olur ve azabı ilahiye ye uğrar.
Evet Allah’a giden yol mahlukatın sayısıncadır diyor ve Allah’a giden yollardan birisini belki en önemlisi olan nefsi ele alacağız.Çünkü bir hadisi şerif de ‘‘Nefsini bilen Rabbini bilir’’ buyurulur. İnsanında yaratılış gayesi Allah’ı bilmek olduğuna göre inşalah biz nefsin özelliklerini,mertebelerini,zararlarını kısa bir şekilde fazla teferruata girmeden yazacağız.Daha geniş bilgi edinmek isteyenlerin tasavvuf kitaplarından faydalanmalarını tavsiye ederiz.
Kullarına karşı çok merhametli olan Allah’tan Tevfik,hidayet ve gerçek takvaya ulaştırılmasını niyaz ediyor ve bize vermiş olduğu sonsuz nimetlerini devam ettirerek bizleri Peygamber efendimiz (s.a.v) Güzide Ashabı ve Salihlerle beraber bulunmayı ve Ahiret de şefaatların dan mahrum etmemesini niyaz ediyorum.Amin.
GİRİŞ
Bismillahirrahmanirrahim ‘‘Besmelesiz başlanan hiçbir işte hayır yoktur.’’ve ‘‘Bismilah her hayrın başıdır’’buyuruyor Allah Resulü,biz dahi Besmele ile başlarız.
İnsan yaratılış itibariyle günaha meyyal bir varlıktır.Nitekim ayette ‘‘Yemin olsun o nefse ve onu düzenleyene ve sonra da ona isyanı ve takvayı ilham edene’’buyurulur.
İşte insanı Allah’tan uzaklaştıran ve azaba götüren bu özelliğidir.Allah dünyayı nefsin hoşuna gidecek şekilde yaratmış ve bu güzellikler arkasında ise cehennemi yaratmıştır.Aynı şekilde nefsin hoşuna gitmeyeceği bir çok şeyi emretmiş ve bu emirlerin arkasında da cenneti saklamıştır.Kişi dünyayı ve içindekileri gönlünden,kalbinden temizlemediği ve bu emri yerine getirmediği takdirde azaba,cehenneme gideceği bir çok ayet ve hadislerde söylenmiştir.
Kişinin cennet ve rızayı kazanabilmesi için nefsin arzu ve isteklerine karşı gelmesi ve onu terbiye etmesi gerekir.Bunu da yalnız başına başarması çok zordur.Onun için bu işin ehli olan mürşidi kamiller bulup tasavvuf terbiyesi ve eğitimi alması gerekir tasavvuf terbiyesi ise tamamen Peygamber (s.a.v) Efendimizin Kuran da övülen ‘‘Elbette sen en güzel ahlak üzeresin’’ diye ferman olunan o güzel ahlakıdır.Kulun Rabbine ulaşabilmesi ancak Peygamberimizin (s.a.v)sünnetleri ve ahlakını hayatımıza tatbiki ile gerçekleşir.
Zaten Peygamber (s.a.v)’in sünnetlerine uymak Kuran’ın emridir.Nitekim ayette ‘‘Rasulüm deki; Eğer Allah’ı seviyorsanız bana itaat edin ki Allah’ta sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın Allah son derece bağışlayıcı ve esirgeyicidir.Deki;Allah’a ve Rasulüne itaat edin eğer yüz çevirirlerse bilsinler ki Allah kafirleri asla sevmez.(Ali İmran 31-32)buyurulur.
Evet Allah Teala bütün Peygamberleri ( Allahın selamı hepsinin üzerine olsun ) Rabbimizin ayetlerini hatırlatmak,hidayetini öğretmek ve nefisleri kirlerinden arındırmak için gönderilmişlerdir.İşte bu üç esası öğretmek,hatırlatmak ve nefisleri temizlemek Resullerin en önemli vazifeleridir.Nitekim İbrahim (a.s)’ın zürriyetine yapmış olduğu duasında da bunların üçünün bir arada bulunduklarına şahit oluruz.‘‘Ey Rabbimiz içlerinden onlara senin ayetlerini okuyan,kitabı ve hikmeti öğreten onları her kötülükten arıtan bir peygamber gönder doğrusu güçlü ve hakim olan ancak sensin.’’ (Bakara 129) başka bir ayette ise ‘‘Muhakkak (Allah’ın küfür ve isyandan )temizlediği nefis kurtulmuştur’’ (Şems 9 ) buyurulur.
Bütün bu ayetlerden anlaşılmaktadır ki nefis temizliği Resullerin en önemli görevlerindendir.Muttaki olan kulların hedefi de nefis temizliğidir.Aziz ve Celil olan Allah yanında kurtuluşa ermenin veya helake düşmenin sebebi de budur.İşte bu nefis terbiyesinin öğretisinin Resulullah (s.a.v) den sonra temsilcileri Allah’ın muttaki ve veli kulları olan Allah dostlarıdır.Çünkü onlar Peygamber (s.a.v) varisleridirler.
Onlar Muhammedi nuru yayarlar sünneti ihya, kulları ise ıslah ederler.Onlara hürmet Allah ve Resulüne hürmet olur.Bu konuda da Rasulullah (s.a.v)buyurur;‘‘Alimler Peygamberlerin varisleridirler.Şüphesiz peygamberler,altın ve gümüş cinsi maddi şeylerden miras bırakmazlar onlar sadece ilim bıraktılar.Kim o ilmi alıp hakkı ile amel edip yayarsa (Dünya ve Ahirette )büyük bir nasip ve derece elde etmiş olur. (Ebu Davut-ilim 1.Tirmizi-ilim 19.)
Ne yazık ki insanların bazıları veli ve Allah dostu olan insanların olmadığını zannederek veya inkar ederek kendilerine yazık ediyorlar. Bir kısmıda daha insaflı davranarak,evet veli kul vardır ama kuran da ve hadisler de bunlardan bahsediliyor mu? Diye merak ediyorlar.İşte bu merak ve inkardan dolayı kitabımızın başında Allah dostları hakkındaki ayet ve hadisleri yazmadan asıl konumuz olan nefis mertebelerine geçemiyeceğim.
İnanmayanlar ister inansınlar, ister inanmasınlar veli ve Allah dostu vardır.Hatta onlarla beraber olmak Allah’ın emridir.Bunlarla ilgili birkaç ayet ve hadisi yazıp asıl konumuza döneceğiz inşallah Tevfik,güç ve Kuvvet Allah’tandır.
VELİLERLE İLGİLİ AYETLER
1-AYET:Allah’ın dostları ancak muttaki olanlardır.Fakat (kafir ve gafil) insanların çoğu bunu bilmezler.(Enfal 34)
2-AYET:Haberiniz olsun ki Allah’ın velileri (dostları)için hiçbir korku yoktur.Onlar mahzunda olacak değillerdir.Dünya hayatında da Ahiret hayatında da onlar için nice müjdeler ve (kerametler)vardır.Allah’ın söz ve hükümlerinde asla bir değişme yoktur.İşte bu hale ulaşmak en büyük kurtuluştur.(Yunus 62-64)
3-AYET:Siz üç sınıf olduğunuz zaman 1.Ashabı meymene:Amel defterleri sağ tarafından verilenler ne mutlu onlara 2.Ashabı meş eme:Amel defterleri sol tarafından verilen münafık ve kafirler ne bahtsızdır onlar 3.birde Sabikun:Hayırlarda en ilerde olanlar ki onlar ecirde de en ilerde olanlar.Onlar Mukarrebun (ilahi huzur da kabul ve yakınlık görmüş)olanlardır.Ve naim cennetlerindedirler.(Vakıa 7-12)
4-AYET:Kullarımızın bazısı da Allah’ın izniyle hayırlar da en önde olanlardır.İşte büyük fazilet budur.(Fatır 32)
5-AYET:Ey iman edenler Allah’ tan korkun ve sadıklarla beraber olun.(Tevbe 119)
6-AYET:Allah iman edenlerin dostudur.Onları delalet ve gaflet karanlığından hidayet ve marifet nurlarına çıkarır.
7-AYET:Kalbi ölü iken dirilttiğimiz ve kendisine insanlar arasında peşinden yürüyeceği bir nur verdiğimiz kimse karanlıklar içerisinde kalıp hiç ondan çıkmayan kimse gibi olur mu?(Enam 122)
8-AYET:O temiz akıl sahipleri ayakta yürürken otururken ve yanları üzerine yatarken bütün hal ve zamanlarında Allah’ı zikrederler.Göklerin ve yerin yaratılışını tefekkür ederler ve şöyle dua ederler Rabbimiz! Sen bunları boşuna yaratmadın seni tesbih ederiz bizi cehennem azabından koru.(Ali İmran 191)
9-AYET:Onlar herhangi bir ticaret ve alış-verişin kendilerini Allah’ı zikretmekten namazı kılmaktan zekatı vermekten alı koymadığı erlerdir.Onlar yüreklerin ve gözlerin döneceği günden korkarlar.(Nur 37)
10-AYET:Allah onlardan razı olmuş onlarda Allah’tan razı olmuşlardır.Bu (sıfat ve mükafat)Rablerinden korkan (ona layıkıyla saygı duyan)içindir.(Beyyine
11-AYET:Hayır ant olsun ebrarın (Salihlerin) kitabı illiyyundadır.İlliyyun nedir bilir misin?(o illiyyundaki kitap)içinde ameller yazılmış bir kitaptır.Onu Mukarrebun (Allah’a yakın olanlar)görür(Müşahede)ederler.Şüphesiz ebrar (Salihler)nimet içerisinde cennettedirler.Orada koltuklar üzerinde etrafa bakarlar.Onların yüzünde nimetlerin sevincini görürsün.Onlara mühürlü halis bir içecekten içirilir ki misktir (misk tadar)işte yarışanlar bunu için yarışsınlar.(Mutaffifin 18-26)
12-AYET:İnsanlar dan öyleleri vardır ki nefsini ve malını Allah’ın rızası için feda ederler.(Bakara 207)
13-AYET:Müminler ancak Allah anıldığı zaman yürekleri titreyen kendilerine Allah’ın ayetleri okunduğu zaman imanlarını artıran ve yalnız Rablerine dayanıp güvenen kimselerdir.(Enfal 2)
VELİLERLE İLGİLİ HADİS VE KUDSİ HADİSLER
Şimdide Peygamber (s.a.v)’in gerçek varisleri olan ve bu ümmeti irşat yetkisine sahip olan velilerin özelliklerinin geçtiği birkaç hadisi kudsi ve hadisleri yazacağız.
1-KUDSİ HADİS:Allah Teala şöyle buyurmaktadır.Her kim benim veli kullarımdan birisine düşmanlık ederse muhakkak ona ben harp açar(intikamını) alırım.Bir kulum kendisine farz kıldığım şeylerden daha sevgili bir şeyle bana yaklaşmamıştır.Kulum bana nafile ibadetlerle de daima yaklaşır,nihayet onu severim bir kerede onu sevdim mi artık ben o kulumun (Özel ihsan edeceğim nurum ile ) işiten kulağı,gören gözü,tutan eli,yürüyen ayağı olurum.Benden herhangi bir şey isterse onu verir bana sığınırsa muhakkak onu himaye ederim.
(Buhari Rikak 38- İbni Mace Fiten 16- Beyhaki Kitabüzzüht h.n.696)
2-HADİS:Ümmetimden bir topluluk kıyamete kadar Allah’ın emrini ayakta tutmaya devam ederler.Onları terk edenler ve kendilerine karşı çıkanlar onlara bir zarar veremez.Bu durum Allah’ın kıyamet emri gelinceye kadar devam eder.Onlar insanlara devamlı üstün gelir.(Buhari itisam 10-Müslüm imaret 53-Tirmizi Fiten 27)
3-HADİS:Alimler peygamberlerin varisleridir.Şüphesiz peygamberler,altın ve gümüş cinsi maddi şeylerden miras bırakmazlar onlar sadece ilim bıraktılar.Kim o ilmi alır hakkı ile amel edip yayarsa (dünya ve ahirette) büyük bir nasip ve derece elde etmiş olur.(Ebu Davut İlim 1 Tirmizi İlim 19)
4-HADİS:Alimlere İkram ve hürmet ediniz onlar peygamberlerin varisleridir.Kim onlara ikram ve hürmette bulunursa Allah ve Resulüne hürmette bulunmuş olur.(Suyuti El Camiüs-sağir h.n. 1428)
5-HADİS:Alimler Allah’ın kulları içerisinde emin kimselerdir.(Suyuti El Camiüs-sağir h.n.5655)
6-HADİS:Gerçekten alim Allah’ın emir ve hükümlerini ayakta tutan sultandır.Kim ona karşı gelirse helak olur.(Deylemi Müsnet h.n.4046-Suyuti Camiüs-sağir h.n.5658)
7-HADİS:Allah Tealanın kulları içinden seçmiş olduğu bir takım kulları vardır ki Allah onları (fitne ve zulmetten uzak tutar)afiyet içinde yaşatır.Afiyet içinde öldürür.Afiyet ve (iman selameti)içinde cennete götürür.Dünya da onların üzerine gece karanlığı gibi fitneler gelir,fakat onlar bunlardan selamette kalırlar.(Ebu Nuaym hilye 1-6-Heysemi mecmauz- zevaid 265-366)
8-HADİS:Kamil mümin ferasetinden sakının çünkü onlar Allah’ın nuru ile bakarlar.
(Tirmizi tefsir 16-Taberani El-Kebir h.n.7496)
9-HADİS:Her şeyin bir madeni vardır takvanın madeni de ariflerin kalpleridir.
(Suyuti Camiüs-sağir h.n.3720-Taberani El-Kebir 7/234)
10-HADİS:Allah Tealanın yeryüzünde yaşayanlar içinde (feyiz ve nur)kapları vardır.Rabbinizin kapları,Salih kulların kalpleridir.Bu kalplerin ona en sevgili olanları da en yumuşak ve en ince olanlarıdır.(Ebu Naym hilye 6/97- Suyuti Camiüs-sağir h.n.2375-Elbani sahiha h.n.1691)
11-HADİS:Sizin en hayırlınız görüldüklerinde Allah’ı hatırlatan kimselerdir.
(Beyhaki şuabul iman h.n. 11108-Ebu Nuaym hilye 1/6)
12-HADİS:İnsanların bazıları zikrullahın anahtarıdır.Görüldüklerinde Allah’ı hatırlatırlar.
(Taberani Camiül-Beyan 7/31)
13-KUDSİ HADİS:Allah Teala buyurur ki:Şüphesiz kullarım içinde benim velilerim ve halk içinde seçtiğim dostlarım öyle kimselerdir ki,zatım zikredilince onlar hatırlanır,onlar hatırlanınca da ben zikrolunurum.( Ebu Nuaym hilye 1/6-Ahmed Müsned 6/459)
14-HADİS:Canımı elinde tutan Allah’a yemin ederim ki hiç şüphesiz Allah’ın kullarının en sevimlisi Allah Tealayı kullarına sevdiren ve yeryüzünde halka nasihat ederek dolaşanlardır.
(İbni Ebid –dünya k.e.53)
15-HADİS:Abdallar (seçkin evliya)kırk kişidir.Şam bölgesinde bulunurlar içlerinden birisi vefat edince Allah onun yerine bir başkasını getirir.İnsanlar onların dua ve bereketi sebebiyle yağmura kavuşur.Onların bereketiyle (müminlere düşmanlarına karşı ilahi)yardım olunur,halktan umumi azap kaldırılır.(Ahmed Müsned1/112- Abu Nuaym hilye 1/8-9)
16-HADİS:Yeryüzünde Allah,Allah diye zikreden kullar bulunduğu sürece kıyamet kopmaz.
(Müslim iman 234-Tirmizi Fiten 35)
17-HADİS:Allah’ın dostları içerisinde öyle kulları vardır ki onlar nebi ve şehit değillerdir.Fakat kıyamet gününde Allah Tealanın kendilerine bahşettiği lütuf ve makamlardan dolayı nebi ve şehitler onlara gıpta ederler.
Sahabeyi kiram ya Rasulallah (s.a.v)onlar kimlerdir haber verir misin?Diye sorduklarında Rasulallah (s.a.v) onlar aralarında herhangi bir nesep bağı ve maddi alış-veriş bulunmadan sırf Allah’ın rızası ve muhabbeti için birbirlerini sevenlerdir.Vallahi onların yüzü nur gibi parlamakta ve kendileride nurdan minberler üzerine oturmaktadır.İnsanlar korktukları zaman onlar korkmazlar insanlar üzüldükleri zaman üzülmezler buyurdu ve ardından haberiniz olsun Allah’ın velilerine asla bir korku yoktur ayetini okudu.
(Ebu Davut buyu 76-Suyuti Dürrül-mensur 4/372)
18-HADİS:Allah Teala bir kulu sevdiği zaman Cibril’i çağırır ve:Ben falance kulumu seviyorum onu sende sev buyurur.Cibril de o kulu sever.Sonra gök ehline seslenerek haberiniz olsun Allah falanca kulu seviyor sizde sevin der.Onu gök ehlide sever sonra o kul için yeryüzünde kabul ve kullar arasında ona karşı sevgi konur.
Allah Teala bir kula gazap ettiği zaman Cibril’i çağırır ve:Ben falana gazap ediyorum sende ona kız der.Cibril’de ona kızar gazap eder.Sonra gök ehline seslenerek Allah falana buğzediyor sizde buğzedin der.Onlar da kendisine buğzeder.Sonra o kul için yeryüzüne ve kulların kalbine buğz konur.
(Buhari edep 41-Müslim bir48-Malik şear 15)
19-HADİS:Şüphesiz Allah,melekleri,bütün gök ve yer ehli hatta yuvasında ki karınca,denizde ki balık,insanlara hayır öğreten (Alim ve Salih)kimseye salat,dua ederler.
(Ebu Davut İlim 1- Tirmizi İlim 19)
20-HADİS:Peygamber ve şehit olmayan fakat kıyamet günü Allah Teala katında ki derece ve itibarların dan dolayı nurdan minberler üzerinde oturan peygamber ve şehitlerin kendilerine gıpta ile baktıkları kimseleri size haber vereyim mi?Ashap:Onlar kimdir Ya Rasulallah diye sordular Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurdu:Onlar kulları Allah Teala ya Allah Teala yı da kullara sevdiren ve yeryüzünde devamlı hayır ve nasihat la dolaşan kimselerdir.Hz.Enes (r.a)şöyle der:Biz Allah’ı kullarına sevdirirler bunu anladık fakat kullarını Allah’a nasıl sevdirirler?Diye sorduk. Rasulallah (s.a.v) şöyle buyurdu:Onlara Allah’ın muhabbetini çekecek şeyi emrederler.Onun hoş görmediği günah şeylerden sakındırırlar.İnsanlar onlara itaat edince Allah’ta onları sevmiş olur.
(Beyhaki Şuabül-iman1/367)
NEFSİN MERTEBELERİ
Kitabımızın başında da dediğimiz gibi kişiyi Allah’a ulaştıracak yollardan birisi de nefis terbiyesidir.Nitekim Hadis de:‘‘Nefsini bilen Rabbini bilir’’buyurulur.Bu bölümde kısaca fazla teferruata girmeden nefsin mertebeleri ve sıfatlarından bahsedeceğiz.
1-NEFSİ EMMARE:Birinci nefis mertebesine Nefsi-Emmare diyorlar ki hiç işe yaramayan bir nefistir.Kafirler,müşrikler,münafıklar ve fasıkların nefisleridir ki insana daima kötülüğü emir eder.
Nitekim ayette ‘‘Nefis çirkin ve murdar şeyleri kötülüğü emreder ’’(Yusuf 53)buyurulur.Bu nefsin on iki alameti sıfatı huyu vardır.Müminin bunlardan temizlenmesi lazımdır mümine bunlar asla yakışmaz.Bu on iki alameti sırası ile aşağıda göreceğiz.
NEFSİ EMMARENİN SIFATLARI
1-KÜFÜR:Emarenin birinci sıfatıdır.Dinsizlik,imansızlıktır.Dünyası da cehennem Ahiretide cehennemdir.Küfür kelimesi imanın zıttıdır ve örtmek saklamak manasına gelir.Allah Teala ve Peygamberlerini ve getirdikleri şeriatı emirleri inkar etmektir.
Küfür dört çeşittir.
1-Küfr-i inkar-i:Asla cenabı hakkı bilmeyip ikrar ve onun varlığını itiraf etmemekten ibarettir.
2-Küfr-i mücerredi:Allah Tealayı bilmek fakat lisanıyla ikrar etmemek iblisin küfrü gibi.
3-Küfr-i inad-i:Kalbiyle bilir de lisanıyla ikrar ederde hasedinden İslam ile mütedeyyin olmamasından ibarettir. Ebu Cehlin küfrü gibi.
4-Küfr-ü nifak-i:Lisanıyla ikrar edip kalbiyle inanmayan kimse Ubey İbni Selul gibi.
2-ŞİRK:Emmarenin ikinci sıfatı şirktir.Her günahın affı umulur ama şirkin affı yoktur.
Şirk iki çeşittir.
a) Aleni şirk:Aleni şirk Allah ikidir,üçtür,kızı vardır,oğlu vardır gibi saçma sapan sözlerdir.
b)Gizli şirk:Mesela namaz kılmayan bir insan namaz kılanların yanına girince namaz kılıyormuş gibi namaza durur namazı gösteriş için kılar iyi adam desinler diye binaen aleyh riyayı yani gösteriş için bütün amel ve ibadetleri şirkten saymışlar ve buna ‘‘Şirk-i hafi’’yani ‘‘Gizli Şirk’’ demişlerdir.Şirk-i hafi çok gizli bir şirktir o kadar ki karanlık bir gecede kara taşın üzerinde kara karıncanın görülmesi ve ayak seslerinin duyulması ne kadar güç ve zor ise riyada bu kadar ince bir şirktir.Bundan Allah Tealaya sabah akşam sığınmaktan başka çaremiz yoktur.‘‘Ya Rabbi bilip sana sığınır avfu mağfiretini isterim.’’Amin.
3-GAFLET:Emmarenin üçüncü sıfatı gaflettir.Gaflet lügat da gafillik,habersizlik,uyanık olmamak,işini görmemek ve dikkat etmemek manalarına gelir.Dinde ise insan ve Müslüman’ın bu dünya ya gelişinin sebebini gayesini unutup dünya ya dalması Allah Tealanın verdiği nefesi boşa geçirmesi haktan ve hakkın emirlerinden gafil olmasıdır.Hevayı heves sahibidir.
4-CEHALET: Emmarenin dördüncü sıfatı da cehalettir.Cenabı hak ilmin daima artırılmasını istemiştir.Fakat batının müsbet dedikleri ilmi ki insanı Allah Tealadan ayırır ibadet ve taatten ayırır.Hatta ana babasından ayıran batının bazı ilimleridir ki insanın maymundan ve kör tesadüften olduğunu öğretir.Çok gülünç ve budalaca olan bu fikrin dinle,ilimle,imanla,bilimle alakası olmayan kafasızların ortaya attığı bir hezeyandır.(Evrim Teorisi gibi.)
Mahlukatın en şerlisi olarak Sureyi Beyyinenin 6.ayetinde ‘‘Hakikat kitaplılardan olsun müşriklerden olsun bütün o küfür edenler cehennem ateşindedirler.Onun içinde ebedi kalacaklardır.Yaratılanların en kötüsü de onların kendileridir’’Şeklinde belirtildiği gibi bu insanlardır.Demek ki ilim kişinin hem dünyasına hem de ahiretine fayda veren ilimdir.
Nitekim hadiste ‘‘Allah’ım faydasız ilimden,gafil olan kalpten,doymak bilmeyen nefisten ve kabul olunmayan duadan sana sığınırım’’ amin buyurulur.
Fayda veren ilimden kastımız kişiyi Allah’a(c.c) ulaştıracak ve kişinin kendine ve insanlara faydası olacak ilimdir ki bunları alimler şu şekilde sıralamıştır.
1- Şeriat ilmi ki Kuranın ahkamı ve sünneti Rasulullah (s.a.v) dır.
2- Hadisi şerif tahsili Peygamber (s.a.v)’in Temiz ve latif olan söz ve fiilleridir.
3- Tefsir okumak,Kuranı kerimi Peygamber(s.a.v)yorumladığı şekilde,Sahabeyi Güzin Hazeratının (R.anhüm ecmain)yorumladıkları şekilde ve Müçtehit imamların,alimlerin yorumladığı şekilde öğrenmek.
4- Fıkıh okumak:Allah Tealanın Kuranı kerim de yapmamızı ve yapmamamızı emretmiş olduğu namaz,oruç,hac,zekat gibi emirlerin tahsilidir.
5- Akait ilmi: Allah’ın (c.c) kendisini ve inanılması gereken şeyleri anlattığı gibi anlayarak inanmak.
6- Tasavvuf ilmi: Kuran’ın ve Peygamber (s.a.v) in güzel ahlak eğitimi ve öğretisidir.
Bunların öğrenilmesi kişinin üzerine farzı ayın olan ilimlerdir. Bunların haricinde insanların faydalanacağı Tıp,Matematik vs. ilimlerdir.
5-GÜNAHLARA DALMAK :Emmarenin beşinci sıfatı ise günahlara dalmaktır.Günahlar iki çeşittir.Birisi zahiri (görünen) günahlar diğeri ise batını (iç,gözükmeyen)günahlardır ki bunlar büyük ve küçük günah olarak aşağıda sırası ile yazacağız.
1-Küfür
2-Zina etmek
3-Lutilik (Homoseksüellik)
4-İçki içmek az dahi haramdır
5-Hırsızlık yapmak
6-Haksız yere adam öldürmek
7-Namuslu kadına veya erkeğe zina isnat etmek
8-Haram olduğuna inanarak ekşimiş hurma suyu içmek
9-Büyük günah işleyenlerle beraber olmak
10-Eğer başka şahit yoksa (Adli bir meselede)şahitlik yapmamak.
11-Yalan yere şahitlik yapmak
12- Yalan yere yemin etmek
13-Savaş meydanından kaçmak
14-Nisap miktarı bir şeyi gasp etmek
15-Faiz yemek
16-Yetim malı yemek
17-Rüşvet yemek
18-Anne ve Babaya asi olmak itaat etmemek.
19-Akrabalarla alakayı kesmek
20-Rasulullah(s.a.v)a bilerek yalan isnat etmek
21-Ramazan da kasten oruç bozmak (helal derse kafir olur).
22-Ölçüyü eksik yapmak
23-Namazı kasten vaktinden evvel kılmak.
24- Namazı kasten vaktinden sonra kılmak.
25-Orucu özürsüz vaktinden sonraya bırakmak.
26-Zekatı terk ve özürsüz geciktirmek
27-Hacca gücü varken özürsüz terk etmek
28-Müslümanları haksız yere dövmek
29-Ashabı Kiramdan birine sövmek,Hz.Ebu Bekir’e,Hz.Ömer’e,Hz.Osman’a,Hz.Ali’ye,Hz.Aişe’ye (Radıyallahu anhum ecmain) sövmek ise küfürdür.
30-Ulemayı ve hafızları gıybet ve çekiştirmek.
31-İnsanların ayıbını Zalimlerin ve başkalarının yanında söylemek.
32-Karısını ve mahremini fasıklar yanında bulup da öylece bırakmak.
33-Karısı,mahremi ve başka kadınlar ile erkekler arasında vasıta olmak.
34-Gücü yetiyorken Emri bil maruf (iyiliği emir) Nehyi anil münker (Kötülüğü terk) terk etmek.
35-Sihri büyüyü öğrenmek,öğretmek ve bunlara amel etmek(itikadi küfürdür)
36-Kurandan okuyacak kadar öğrendikten sonra unutmak
37-Hayvanı boş yere veya ateşte öldürmek ister büyük olsun ister küçük olsun.
38- Allah’ın rahmetinden umut kesmek.(ancak kafirler Allah’ın rahmetinden umut keser.)
39-Allah’ın azabından ve Gazabından emin olmak.
40-Hiçbir zaruret yokken ölü hayvan eti yemek
42-Domuz eti yemek
43-Nemine (söz nakletmek,taşımak)
44-Kumar oynamak
45-İnsanlara zulüm etmek
46-Hakimin adaletle hükmetmemesi
47-Yol kesmek eşkıyalık yapmak
48-Zıhar (Nikahlı karısını annesine benzetmesi böyle yapan bir şahsın nikahı düşer geniş bilgi için fıkıh kitaplarında Talak mevzusuna bakabilir.
49-Küçük günahlara devam etmek.
50-İnsanların günah işlemelerine yardımcı olmak
52-Avret yerini açmak
53-Cimrilik vacip olan borçlarını ödememek
54-Hz.Aliyi(r.a) Hz.Ebu Bekir ve Hz.Ömer(r.a) üzerine tercih etmek
55-İntihar etmek veya azasından bir yeri kesmek
56-Üzerine idrar sıçramasından kaçınmamak
57-Kaderi Yalanlamak veya aşağılamak
58-Sadakayı ve yapılan iyilikleri başa kakmak
59-Komşusuna karşı fesat ve eziyet etmek.
60-Müneccimleri,kahinleri,medyumları tasdik etmek.
61-Nesebi temiz olan bir kimseye tan ve iftira etmek
62-Mahluklar (yaratılmışlar) için kurban kesmek.(Allah’ın adına kesilmeyen tüm kurbanlar)
63-Kibir ve gösteriş için elbiseyi uzun ve gösterişli yapmak.
64-Çocuğunu delalete, sapıklığa sevk etmek.
65-Kötü yol ve çığır açmak.
66-Silahla bir müslümanı korkutmak
67-Haksız yere biriyle niza (Ağız dalaşı ve kavga) etmek
68-Allah’ın nimetlerini verenlere teşekkür etmemek
69-İhtiyacından fazla suyunu insanlardan saklamak
70-Haremi şerifte ihramlı iken bir canlıya eza etmek ve öldürmek.
71-Başkalarının sözünü izinsiz dinlemek.
72-İnsanların ayıplarını araştırmak.
73-Tavla,Kağıt,Dama zar oynamak.
74-Fala bakmak ( ne ile olursa olsun)
75-Haramlığı sabit olan her oyunu oynamak.
76-Müslüman’ın diğer Müslüman’a kafir demesi
77-Birkaç hanımı olan şahsın hanımları arasında adaleti gözetmemesi.
78-Adet edinerek menisini eliyle çıkartmak(Mastürbasyon)
79-Hayızlı ve loğusalı eşine yaklaşmak.
80-Eşyanın ve gıdanın pahalı olmasına sevinmek.
81-Esrar içmek.
82-Hayvanların gerek fercine gerekse gerisine ve yabancı kadınların arkasına geçmek.
83-İlmi ile amel etmemek.
84-Satın alırken veya yerken taamı ayıplamak.
85-Günah olmayan davetlere gitmemek.
86-Zikir esnasında dans etmek.(Cezbe,Sema,Vecd hali haricinde aklı başında iken)
87-Dünyayı sevmek.
88-Güzel yüzlü gençlere şehvetle bakmak.
89-Başkasının evini izinsiz gözetlemek.
90- Başkasının evine izinsiz girmek.
91-Gıybet etmek.
92-İsraf etmek.
93-Bidat işlemek.(Türbeler ve adak ağaçlarında yakılan mum ve kesilen kurban gibi.)
94-Emanete ihanet etmek.
95-Zalim emirlere sadakat göstermek.
96-Allah’tan başkasına secde etmek ( küfürdür.)
97-Allah’ verdiği nimetlerden dolayı şükrü terk etmek.
98-İnsanların kusurlarından dolayı ayıplamak.(Emri bil Maruf çerçevesinde bir beis yoktur)
99-Cuma namazını terk etmek.(Peygamber (s.a.v)‘‘üç cumayı mazeretsiz kılmayanın kalbini Allah mühürler’’ buyuruyor.)
100-Yaratılanı hor ve hakir görmek.
101-Dünya şöhreti ve insanların sevgisini kazanmak için din ilmi tahsil etmek.
102-Şeriatı öğrendikten sonra dünyaya dalmak.(ibadet ve taati öğrendikten,yaptıktan sonra bırakarak dünya ya dalmak.)
103-Koca ile karının arasını açarcasına fitne çıkarmak.
104-Zalimlerle dost olmak.
105-Müslüman kardeşine şer işlemeyi murat etmek.
106-Mümin kardeşinin gıybetini yapan olduğu halde mudahale etmemek,susmak.
107- Müslüman kardeşinin başına kötü bir iş geldiğinde sevinmek.
108-Başkasının karısına hediye göndermek
109-Yabancı bir kadınla yalnız bir arada bulunmak.
110-Allah Tealanın küçük gördüğünü büyük,büyük gördüğünü küçük görmek.
111-Yalan söylemek.
112-Kadının erkeğe erkeğinde kadına benzemesi.
113-Haşhaş ve kokain içmek.
114- Allah Tealanın isimlerinin haricinde isimlerle yemin etmek.
115-İşçisinin ücretini vermemek veya geciktirmek.
116-İki kişinin arasını açmaya çalışmak.
117-Müslüman kardeşine riyakar demek.
118-Küçük çocukları mazeretsiz vaktinden evvel memeden kesmek.
119-Layık olmadığı halde kendini iyi göstermek.
120-Kendisinin yapmadığı bir ameli başkasına yap demesi.
121-Zengin olan kimselere mallarından dolayı hürmet etmek.
122-Sultanların ve büyüklerin yanlarında secde eder gibi eğilmek.
123-Zalimlerin ellerini,eteklerini öpmek hürmet göstermek(Cenabı hak bunlara meyledenleri azapla tehdit buyurmuştur.)
124-Düğünlerde hediye alabilmek için az bir hediye vermek.
125-Bir günlük yiyeceği olan kimsenin dilenmesi.
126-Malı denize,kuyuya ve yakarak istifade edilmesine engel olmak.
127-Mahsul ve ekinleri korumamak.
128-Malının muhafazasına dikkat etmeyerek onları kokutup atmak.
129-Yemeklerden artanlar hatta meyveleri atmak.
130-Kaplar ve kaşıkları güzelce temizlememek
131-Sofradan dökülenleri ve çocukların ellerinden düşenleri toplamamak.
134-Zaruret müstesna kirayı kıymetinden başka istemek.
135-Mevtanın kefeninin sayısı sünnetten yani üçten fazla yapmak.
136-Haram yerlere gidenlere ve zalimlere yol göstermek.
137-Batıl davalarını kazanmak için mesele öğrenmek.
138-Kuranı kerim okurken zikir yaparken dua ederken teganni yapmak ve ücret almak.
139-Kişinin kendi üzerine farzı ayın olan ilmi öğrenmemesi.
140-Erbabının ilim ve fetvaları öğrenmeyi terk etmesi.
141-Nasihati ile ıslahı mümkün olanlara nasihat etmemek.
142-Allah Tealanın hükümlerini terk etmek.Selamı terk etmek ve dinlenmesi vacip olan emir ve yasakları dinlememek.
143-Kadı emir vs. olmak için devlet işleriyle uğraşmak ehli olmayanlara imam ve müezzin olmaları için aracı olmak.
145-Müslüman’ı korkutmak için bakmak.
146-Kendisine ilim sahibi veya fukara diye verilen hediyeleri layık olmadığı halde almak.
147-Vakfi sahih den vakfedenin şartlarına aykırı olarak bir şey almak.
148-Deli,bunak ve çocukların mallarını almak.
149-Sofradan artan azıcık yemeği sünnetlemeden sofradan kalkmak.
150-Koç,horoz,deve,sığır ve köpek gibi hayvanları dövüştürmek.
151-Haram olan şeyleri (küfrü,gıybeti,yalanı)yazmak.
152-Canlıyı hedef tutarak silahla nişan almak.(avlanmak hariç)
153-Kuranı kerimi Hayız,loğusa ve cünüp iken ele almak ve okumak.
154-Haram ve çalındığını bildiği halde bir şeyi hediye ve satın almak.
156-Malın,hayvanların,nefislerin zararına olan zulmü def etmemek.
157-Haram yemek.
158-Altın ve gümüş kaşıklarla yemek,yemek.
159- Altın ve gümüş millerle göze sürme çekmek.
160- Altın ve gümüş bulunan sofralardan yemek.
161-Yemek esnasında ağzında veya burnunda olan taamları çıkarmak,sümkürmek.
162-Su kabını içtikten sonra sağındakine değil solundakine vermek.
163-Haram yerlerde otlayan hayvanların etlerini yemek.
164-İlim öğrenmekten Hacdan ve cihattan geri kalmak.
165-Kafir ve zalim bile olsalar insanları tehlikelerden korumamak.(Yangın,sel,fırtına gibi)
166-Zaruretsiz zalim ve umerayı ziyaret etmek.
167-Müslümanlara kötü lakap takmak.
168-Birisinin uygun olmadığını bildiği halde vekil olmasını istemek.
169-Namazda sünnetle farz arasında konuşmak.
170-Pis olan maldan vacip olan sadakayı almak.
171-Başkasını parasını,malını eğlenmek için saklamak.
174-Silah gibi savaş aletlerini kullanmayı öğrenmemek.
175-Necis olan hayvanların etlerini yemek.
176-Kurban bayramında namazdan evvel yemek,yemek.(Ramazan bayramında caizdir.)
177-Ayakta veya bir yere dayanarak yemek,yemek.
178-Sana kıymet vermeyen kimse ile dostluk kurmak.
179-Yenmeyen şeyleri ekşi ve kokmuş şeyleri fakirlere yedirmek(Allah temiz olmayan hiçbir şeyi kabul etmez)
181-Yanında bulunmayan bir malı satmak.
182-Özürsüz evlenmemek.
183-Helaya avret yeri açık girmek.
185-Yatsı namazından evvel uyumak (zaruretsiz)
186-Dişlere güzellik ve süs için altın vs. kaplatmak.
187-Yatsı namazından sonra konuşmak.
188-Kendine güveni yoksa yapamayacağını biliyorsa vakıf işlerinde sorumlu olmak.
189-Başkasının mülkünde izinsiz tasarruf yapmak.
190-Allah Tealanın ve peygamberlerin isimleri anıldığı zaman tazimi terk etmek.
191-Peygamber (s.a.v)’in ismini duyunca salavatı şerife getirmemek.
192-Fasıkların yemek davetine icabet etmek.
193-İhtiyarlarla mallarından dolayı evlenmek.
195-Bir evde iki hanımı birleştirmek.
197-İşlerinde acele etmek.
198-Dünyaya bel bağlamak.
199-İnsanları mahçup etmek için sual sormak.
200-Kadının zaruretsiz kocasından boşanmak istemesi.
201-Demirden ve bakırdan yüzük takmak
202-Altın yüzük ve takı takmak erkeklere haram.
203-Evleri kabristana benzetmek(İbadet ve zikir yapılmayan evlerdir.)
204-Bidat ehli olanların yaptıkları sohbetleri ve vaizleri dinlemek.
205-Cemaat huzurunda ve helada gülmek.
206-Anasının ve babasının arkasından seslenmek.
208-İrşat kastı olmadan ehli heva ile oturmak.(İnsanlara doğruyu öğretmek ve nasihat kastı olmaksızın heva ve heves sahipleriyle beraber olmak.)
209-Sapanla taş atmak mahlukata zara için.
210-Bir kişiye iftira ve bühtan etmek.
211-Mahsulü çiçekteyken veya olmadan satmak.
212-İpek ve ipekle karışık elbise giymek.(Erkekler için)
213-Devenin karnındaki doğmamış hayvanı satmak.
214-Namazda oflayıp puflamak(Namaz ağır geliyormuş gibi)