Allah’ı, Resulullahı, âlimleri ve bir kimseyi tanımak nasıl olur

Tanımak, sadece ismini duymak demek değildir. Tanıdığı zatı
sevmesi, ona inanması ve itaat etmesi şarttır. Bunlar olmadan
tanıyorum demek, yalancılık olur. Birkaç örnek verelim:
1- Allahü teâlâyı tanımak için, Ona Amentü’de bildirildiği gibi,
isim ve sıfatlarıyla birlikte iman etmek, emir ve yasaklarını kabul
edip, elinden geldiği kadar uymaya çalışmak, Onu sevmek ve
bildirdiği şekilde Ondan korkmak gerekir.
2- Resulullah efendimizi tanımak için, Allahü teâlânın son
Peygamberi olduğuna ve haber verdiği şeylerin hepsinin doğru
olduğuna inanmak, Onu çok sevmek, bildirdiği dinimize ait emir ve
yasakları kabul edip, uymaya çalışmak gerekir.
3- Önce hakiki İslam alimi olup olmadığı tesbit edilir. Bunu tesbit
ettikten sonra, İslam âlimlerini tanımak için de, onların Resulullahın
varisi olduklarına inanmak, onları sevmek, kitaplarında bildirdiklerini,
kendi aklımıza danışmadan kabul edip, itaat etmek gerekir. Eğer
bunları yapmıyorsak o âlimi tanımış olmayız. Âlimin kitabını tanımak
demekse, o kitabı okuyup içindeki bilgileri anlayıp ve onunla amel
etmek demektir. Eğer o bilgilerle amel etmiyorsak, o kitabı tanımış
olmayız.
4- Bir insanı tanımak da, kaşını, gözünü bilmek değildir. Salih
mi, fasık mı? Huylu mu, huysuz mu? Cömert mi, cimri mi? Tembel
mi, çalışkan mı? Âlim mi, cahil mi? Fedakâr mı, yardımsever mi? Laf
taşır mı? Yalancı mı? Sır tutar mı? Bunun gibi hususiyetlerini
bilinmezse o kişiyi tanımış olmayız.
Bir âlim, kendini övene buyurdu ki:
(Beni niçin övüyorsun? Öfkeliyken tecrübe ettin de, beni halim
selim mi buldun? Benimle yolculuk ettin de, iyi biri olarak mı
gördün? Bana bir emanet verdin de, buna riayet ettim mi?
Bilmediğin halde beni övmen yanlıştır.)
Hazret-i Ömer, şahitlik için birine, (Seni tanıyan birini getir) dedi.
Oradaki biri, (Ben onu tanıyorum) diye ortaya çıktı. Hazret-i Ömer,
(Nasıl bilirsin?) diye sordu. O da, (Emin ve âdil biri olarak tanıyorum)
cevabını verdi. Hazret-i Ömer, (Yakın bir komşun mu bu? Gece
gündüz ne yaptığını biliyor musun? Bunun huyunu öğrenecek kadar
uzun yolculuk yaptın mı?) gibi sorular sordu. Adam hayır diye cevap
verince, (Sen onu tanımıyorsun) buyurdu.
Bir kimseyi iyi tanıyabilmek için, özellikle şu beş şey önemlidir:
1- O kişiyle birkaç defa alış veriş yapmalı, işin içinde para
olmalı. Paraya önem verip vermediği anlaşılmalı. Para için bizi satıp
satmayacağını öğrenmeli. Para isteyince cüzdanını hemen
ömünüze mi atıyor, yoksa para vermemek için çeşitli bahaneler mi
uyduruyor? Senin malın senin, benimki benim mi diyor? Veya
seninki de benim, benimki zaten benim mi diyor? Yahut para ne ki,
benimki de senin, seninki de senin mi diyor?
2- Birkaç sefer yolculuk yapmalı, yolculukta yükünü bize mi
taşıtıyor, yoksa bizim yükümüzü de kendi mi taşıyor? Bizim için ne
gibi sıkıntılara girebiliyor?
3- Öfkeli veya normal haldeyken durumu değişiyor mu? Kızınca
insaf ve adeletten ayrılıyor mu? Kızması dünya için mi, ahiret için mi
oluyor?
4- Birkaç sefer yemek yemeli, yemekte kendisini mi, yoksa bizi
mi tercih ediyor? Yemeğin ve meyvelerin iyilerini mi seçiyor? Yoksa
bizim iyice doymamız için, kendisi yer gibi mi görünüyor?
5- Allah rızasını her şeyin üstünde mi tutuyor? Allah yolunda
malını, cananı harcayabiliyor mu? Namazlarında bir kusur görülüyor
mu?
İşte böylece, o kimse hakkında yeterli bilgi edinmiş, onu tanımış
oluruz.
alintidir