Şirkten kaçınma

Şirk, kısa tarifiyle Allah'ın yanında O'ndan başka bazı varlıkları da
ilah kabul etmektir. Bu tarifin üzerine, kimi insanlar, aslında şirk
içinde olmalarına rağmen "biz Allah'tan başka ilah tanımıyoruz ki"
diyebilir. Bu, onların "şirk"in ne olduğunu anlamamış olmalarından
kaynaklanmaktadır. Zaten, Allah'ın Kuran'da bildirdiğine göre, Allah'a
ortak koşup şirk içinde olanların bir bölümü, bu durumlarını kabul
etmemektedirler. Allah bu kişilerin durumunu haber vermektedir:

Onların
tümünü toplayacağımız gün; sonra şirk koşanlara diyeceğiz ki: "Nerede
(o bir şey) sanıp da ortak koştuklarınız?" (Bundan) Sonra onların:
"Rabbimiz olan Allah'a and olsun ki, biz müşriklerden değildik"
demelerinden başka bir fitneleri olmadı (kalmadı.) (Enam Suresi, 22-23)

Bu nedenle kimse bu konuda kendinden emin olmamalı, şirk
içinde olmaktan Allah'a sığınmalıdır. Çünkü şirk, çok büyük bir
günahtır. Allah diğer günah ve hataları affedebileceğini ama şirki asla
affetmeyeceğini Kuran'da şöyle bildirmiştir:

Gerçekten,
Allah, Kendisi'ne şirk koşulmasını bağışlamaz. Bunun dışında kalanı
ise, dilediğini bağışlar. Kim Allah'a şirk koşarsa, doğrusu büyük bir
günahla iftira etmiş olur. (Nisa Suresi, 48)

Bu kadar büyük bir "günah ve iftira" olan şirk, insanın,
Allah'a ait olan özellikleri kendi zihninde başka varlıklara vermesiyle
başlar. Oysa varlıklarda yer alan özellikler (güç, güzellik, zeka vb.)
onlara "ait" değildir; Allah bunları onlara, geçici ve belirli bir süre
için vermiştir. Bu özellikleri, bu varlıklara "ait" saymak, onları da
Allah gibi varlığı kendinden olan bir ilah saymak demektir. Bu ise, söz
konusu varlıkları Allah'ın ortakları sanıp, Allah'a ortak koşmak olarak
tanımlanır.
Allah, Zatı'nın bir ve tek olma vasfını Kuran'da şöyle anlatır:

De
ki: O Allah, birdir. Allah, Samed'dir (herşey O'na muhtaçtır, daimdir,
hiçbir şeye ihtiyacı olmayandır). O, doğurmamıştır ve doğurulmamıştır.
Ve hiçbir şey O'nun dengi değildir. (İhlas Suresi, 1-4)

Yukarıdaki ayetlerde görüldüğü gibi, Allah hiçbir şeye
muhtaç değildir, ama herşey O'na muhtaçtır. Ve hiçbir şey O'nun dengi
değildir. Bu gerçek reddedilip, bazı varlıkların Allah'a muhtaç
olmadığı düşünüldüğü anda ise "şirk" başlar. O zaman, herşeyin Allah'ın
kontrolünde olduğu unutulur, O'na muhtaç olmayan bazı varlıkların var
olduğu ve bunların O'ndan bağımsız olarak davranabildiği gibi gerçek
dışı bir inanç doğar. Böyle varlıkların olduğu zannedilince, Allah'tan
başka bir de onlardan yardım istenmeye, onların rızası aranmaya,
onların kuralları kabul edilmeye başlanır.
Oysaki, Allah'a şirk koşmayan müminler, tüm gücün O'nun elinde olduğunu
bildiklerinden yalnızca O'na yönelirler. Allah müminlerin
söylediklerini Kuran'da şöyle haber vermiştir:

Biz yalnızca Sana ibadet eder ve yalnızca Senden yardım dileriz. (Fatiha Suresi, 4)

Şirk koşanlar ise aslında kendilerine yardıma güç
yetiremeyecek varlıklara yönelmektedirler. Çünkü ilah olarak kabul
ettikleri de kendileri gibi aciz kullardır. Ayetlerde Rabbimiz şöyle
buyurmaktadır:

Kendileri yaratılıp dururken, hiçbir şeyi
yaratamayan şeyleri mi ortak koşuyorlar? Oysa (bu şirk koştukları
güçler ve nesneler) ne onlara bir yardıma güç yetirebilir, ne kendi
nefislerine yardım etmeğe. Onları hidayete çağırırsanız size uymazlar.
Onları çağırırsanız da, suskun dursanız da size karşı (tutumları)
birdir. Allah'tan başka taptıklarınız sizler gibi kullardır. Eğer doğru
iseniz, hemen onları çağırın da size icabet etsinler. (Araf Suresi,
191-194)

Dolayısıyla şirk hem büyük bir iftira, hem büyük bir
aldanma, hem de büyük bir akılsızlıktır. Ayetlerde şirk koşanların ne
kadar büyük bir akılsızlık içinde olduklarını, tüm kainatın sahibi olan
Rabbimiz şöyle tarif eder:

Ey insanlar, (size) bir örnek
verildi; şimdi onu dinleyin. Sizin, Allah'ın dışında tapmakta
olduklarınız -hepsi bunun için biraraya gelseler dahi- gerçekten bir
sinek bile yaratamazlar. Eğer sinek onlardan bir şey kapacak olsa, bunu
da ondan geri alamazlar. İsteyen de güçsüz, istenen de. Onlar, Allah'ın
kadrini hakkıyla takdir edemediler. Şüphesiz Allah, güç sahibidir,
azizdir. (Hac Suresi, 73-74)

Şirk, değişik şekillerde ortaya çıkar. Allah'tan başka
varlıklar ilah olarak kabul edildiği için, onların rızası aranmaya
başlanır. Onlardan medet umulur ve onların hükümleri kabul edilir.
Böylece insan, kendisini kendi eliyle milyonlarca hayali ilahın
boyunduruğuna sokmuş olur. Aynı kendisi gibi aciz varlıklardan medet
umar. Oysa şirk koşan insan, büyük bir çıkmaz ve "zulüm" içindedir.
Allah bu gerçeği bir Kuran ayetinde şöyle haber vermiştir:

"...Şüphesiz şirk, gerçekten büyük bir zulümdür." (Lokman Suresi,13)

Ama şunu da belirtmek gerekir ki bu insan, kendi kendine zulmetmektedir. Çünkü ayette bildirildiği gibi, "Şüphesiz Allah, insanlara hiçbir şeyle zulmetmez. Ancak insanlar, kendi nefislerine zulmediyorlar." (Yunus Suresi, 44)