Sıla-i Rahim

Konu: Sıla-i Rahim Paz Şub. 28, 2010 5:39 am

Akraba ve yakınları ziyaret etme, hallerini ve hatırlarını sorma, gönüllerini alma anlamında bir İslam ahlâkı terimi.

İslam'da insanlar arası ilişkilere önem verildiği gibi özellikle
yakınlardan başlayarak anne ve babanın ve sırayla diğer akrabaların
ziyaret edilip gözetilmesi prensibi son derece önemlidir.

Halit b. Zeyd (Ebu Eyyüb el-Ensarî) hazretlerinden rivayet edildiğine
göre bir adâm Hz. Peygamber'e gelerek: "-Yâ Rasûlallah; beni Cennete
sokacak bir ibadet söyler misiniz?" dedi... Rasûlüllah şu cevabı verdi:

"Allah'a ibadet eder ve O'na hiç bir şeyi ortak koşmazsın, namaz kılar, zekât verir ve sıla-i rahm edersin" (Buharî, Zekât, 1).

Peygamber Efendimizin bu kadar önemle üzerinde durduğu ve yapıldığı
zaman müslümanların Cennete girmelerine sebep olacağını haber verdiği
sıla-i rahim; her türlü hayır işlerinde akraba ve yakınların görülüp
gözetilmesidir. Gerek âyetlerde, gerek hadislerde, bunun, namaz, zekât
gibi farz ibadetlerden hemen sonra zikredilmesi, İslâmdaki önemini
göstermektedir. Alimler sıla-i rahimde bulunmanın vacib olduğu
görüşündedirler. Bunun, terkedilmesi, yani akraba ve yakınlarla olan
ilgisinin kesilmesi, büyük günâh sayılmıştır. Cenab-ı Hakk şöyle
buyuruyor:

"Allah'tan korkun ve akrabalık bağlarını kesmekten sakının" (en-Nisâ, 4/I);

"Onlar ki Allah'ın gözetilmesini emrettiği hakları gözetirler
(akrabalık bağlarını devam ettirirler ve iyilikte bulunurlar);
Rablerine saygı beslerler ve kötü hesaptan korkarlar...";

Fakat Allah'ın tevhit akidesini kabullendikten sonra onu bozanlar ve
Allah'ın bağlanmasını emrettiği bağları koparanlar (akrabalık bağlarını
kesenler) ve yeryüzünü fesada verenler var ya; işte bunlar, lânet
onlara ve yurdun kötüsü Cehennem de onlara" (er-Ra'd, 13/21, 25).

Ayet ve hadislerde geçen "rahim" (akraba) sözünün hangi derecede
akrabaları içine aldığı hususunda farklı görüşler vardır. Bazılarına
göre kendileriyle evlenilmesi haram olanlar; bazılarına göre vârisler
akraba sayılır. Bazı âlimler de, mahrem olsun olmasın, kişinin bütün
yakınları akraba (rahim) dir demişlerdir. Bu son görüş, toplumsal
yardımlaşma bakımından daha kapsamlıdır.

Allah (c.c) ve Peygamberi (s.a.s), akrabanın görülüp gözetilmesini
emrettiklerine göre, bunun nâsıl yapılacağını iyi bilmek gerekir.

Sıla-i rahmin birkaç derecesi vardır. En aşağı derecesi akrabalarımıza
karşı tatlı sözlü, güler yüzlü olmak; karşılaştığımızda selâmlaşmayı,
hal hâtır sormayı ihmâl etmemek; dâima kendileri hakkında iyi şeyler
düşünmek ve hayır dilemektir. İkinci derece de ziyâretlerine gitmek ve
çeşitli konularda yardımlarına koşmaktır. Bunlar daha çok bedenî
hizmetlerdir. Özellikle yaşlıları zaman zaman yoklayarak, yapılacak
işleri varsa onları takib etmek kendilerini sevindirecektir. Sıla-i
rahmin üçüncü ve en önemli derecesi akrabalara malî yardım ve destek
sağlamaktır.

Bu yardımlar herkesten beklenemez. Hasta ve yatalak bir kişiden
akrabasını ziyâret etmesini istemek anlamsızdır. Fakir birisinden de
başkalarına mâlî yardımda bulunmasını beklemek de yanlıştır. Yalnız
zengin, hali vakti yerinde bir müslümanın, sadece ziyâret ve hal, hatır
sormakla bu görevi yerine getirebileceği de söylenemez. Böyle zengin
birisi için sıla-i rahim, yoksul akrabalarına elinden geldiğince malî
destekte bulunmaktır. Bu destek ödünç para vermekle olabileceği gibi;
karşılıksız mâlî yardımlar şeklinde de olabilir. Şu halde, yakınları
görüp gözetmek deyince, yukarıda belirtilen üç derecedeki yardımdan
hangisine güç yetiniyorsa, onun yapılması anlaşılmalıdır. Yapabileceği
görevi yapmamak müslümanı bu konuda sorumlu kılar. Yukarıdaki âyet-i
kerimede, Allah Teâlâ'nın bu görevi yerine getirmeyenlere yönelttiği
lânet unutulmamalıdır. Hz. Peygamber de şöyle buyurmuştur: Her Cuma
gecesi insanoğlunun amelleri Allah'a arz olunur: Yalnız sıla-i rahimde
bulunmayanların amelleri kabul olunmaz" (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II,
484).

Yine Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

" Allah'a ve ahiret gününe iman eden kimse akrabasını görüp gözetsin" (Buharî, İlim, 37; Müslim, İmam, 74-77).

"Akrabalık, Arş'ta asılıdır. Der ki: "-Beni gözeteni Allah gözetsin;
beni terk edeni Allah terk etsin" (Müslim, Birr ve Sıla, 17);

"Akrabalık bağlarını kesip koparan kimse Cennete giremez" (Buhari, Edeb, 11);

"Her kim rızkının bol olmasını ve ecelinin gecikmesini istiyorsa akrabasını görüp gözetsin" (Buhari, Edeb, 12);

"Ey insanlar, birbirinize selâm verin, akrabanızı gözetin, yemeği
yedirin! Geceleyin insanlar uyurken namaz kılın ki selâmetle Cennete
giresiniz" (Tirmizî, Et'ime, 45).

"Yoksula yapılan sadaka bir sadakadır. Bu sadaka akrabaya yapılmışsa
iki sadaka demektir. Biri sadaka, diğeri sıla-i rahimdir ki bu da
sadaka sayılır" (Tirmizi, Zekât, 26).

Akrabalarımız, özellikle hala, teyze, amca, dayı, gibi yakınlarımız
aileden sayılır. Onları kendi yakınlarımız bilerek davranışlarımızı
ayarlamakta büyük faydalar vardır. Rasûlüllah (s.a.s): "Teyze, anne
yerindedir" (Tirmizi, Birr, 5) buyuruyor. Amca da baba yerindedir. Bu
kadar yakın olan kişilere karşı yerine getirilmesi gereken bazı ahlâkî
görevlerin bulunması tabiidir. Bu görevler arasında olan ziyaretlere
özel bir yer ayrılmalıdır. Aşağıda anlatılacak genel ziyaret
kurallarına uyarak yakınları, başta bayramlar olmak üzere, zaman zaman
ziyâret etmek, mümkünse hediyeler götürmek güzel bir davranıştır.
Yapılan ziyareti iâde etmek de gerekir. Müslümanı ziyarete gelene
gitmemek aradaki bağların daha çabuk kopmasına sebep olmaktır.

Ziyaretler akrabalar arasındaki sevgi bağlarını güçlendirir.
Dargınlıkları sona erdirir. Sevinç ve üzüntülerin karşılıklı
paylaşılmasına, sıkıntılara birlikte çareler aranmasına vesîle olur.
Özellikle yaşlılar toplumda yalnız kalmadıkları, çevrelerinde
kendilerini seven, arayıp soran insanların bulunduğu inancı ile son
yıllarını huzur ve mutluluk içinde geçirirler.

Sıla-i rahim konusunda dikkat edilecek hususlârdan biri de şudur:
İyilik, karşılık bekleyerek yapılmamalı, sadece görüp gözeten yakınlara
karşı sıla-i rahimde bulunulmamalı; aksine, unutan, akrabalık bağlarını
koparanlara karşı da bu görev yerine getirilmelidir. Hz. Peygamber
şöyle buyuruyor:

"İyiliğe benzeri ile karşılık veren kişi, tam anlamıyla akrabasını
görüp gözetmiş olmaz. Hakiki sıla, kişinin kendisi ile ilgiyi kesenleri
görüp gözetmesidir" (Buharî, Edeb, 15).

İyilik her durumda düşünülmeli ve yapılmalıdır. Yoksul ve güçsüz iken
iyilik ve yardımdan söz edip, zengin ve güçlü duruma yükselince başka
türlü davranmak, fesâd ve ahlâksızlıktan başka bir şey değildir.

Cenab-ı Hakk şöyle buyuruyor:

Demek idâreyi ve hâkimiyeti ele alırsanız hemen yer yüzünde fesad
çıkaracak, akrabalık bağlarını bile parçalayıp keseceksiniz öyle mi?
Onlar öyle kimselerdir ki Allah kendilerini rahmetinden kovmuş da
duygularını almış ve gözlerini kör eylemiştir. (Muhammed, 47/22-23).

» Silâ-i Rahim ve Ana Baba Hakki
» ER-RAHMAN, ER-RAHİM
» Rahîm İsm-i Şerif'inin Duası ve Sırrı

İslamiyet ( Her Müslüman 'a Lazım Din 'i Bilgiler )

Sıla-i Rahim

İslamiyet ( Her Müslüman 'a Lazım Din 'i Bilgiler )

İslamiyet ( Her Müslüman 'a Lazım Din 'i Bilgiler )